Last updated: October 18, 2022
Lesson Plan
He Aha Lā He Kūkulu?

- Grade Level:
- Upper Elementary: Third Grade through Fifth Grade
- Subject:
- Social Studies
- Lesson Duration:
- 60 Minutes
- State Standards:
- 4.HL.5 Nā Ana Akeakamai Kūhelu - Ka Hōnua Ko Lalo
4.K.7 Nā Ana Mākau ʻŌlelo - Ke Kākau Nā ʻAno Kākau
4.H.14 Nā Ana Mākau ʻŌlelo - Ka Heluhelu
4.OA.B.5 Nā Ana Pilihelu - Haku A Kālailai I Nā Lauana - Thinking Skills:
- Understanding: Understand the main idea of material heard, viewed, or read. Interpret or summarize the ideas in own words.
Essential Question
Nā Nīnau Hoʻokele
1. He aha lā he kūkulu?
2. He aha nā mea e pono ai e kūkulu i kekahi hale?
3. ʻO wai hoʻi nā kanaka loea i ka hana kūkulu hale?
4. He aha ke ʻano o ka hale ma Ka Pāka Aupuni ka moku o Kīpahulu?
5. He aha nā mahele o ka hale?
6. He aha ka waiwai o ka ʻike kūkulu hale?
Objective
Nā Pahuhopu
1. Maopopo ka haumana:
- i nā meakanu e pono ai e kūkulu i hale.
- i nā māhele o ka hale.
- ʻo wai nā loea kūkulu hale.
- i ka ʻōlelo noʻeau, “ʻO ke kahua ma mua ma hope ke kūkulu.”
- i ʻelua a ʻoi ʻano hale.
- i ka waiwai o ka ʻike kūkulu hale.
- i ka ʻōkoʻa a me nā mea like ma waena o nā hale o kēia au a me nā hale o ka wā kahiko.
2. Hiki i ka haumana ke kahakiʻi a e lēpili pololei i nā māhele o ka hale hālāwai.
3. Hiki i ka haumana ke hōʻike i ʻelua ʻano hīpuʻu.
Background
ʻIke Hoʻokahua
He haʻawina kēia e aʻo aku i nā haumāna i ka ʻike kūkulu hale. E hoʻokamaʻaina ana nā haumāna i ka hale e kū nei ma Ka Pāka Aupuni Ma Ka Moku O Kīpahulu. E aʻo pū ana nā haumāna i nā ʻano meakanu e pono ai no ke kūkulu ʻana i ka hale Hālāwai. E launa ʻana nā haumana i nā kanaka loea ma ka hana kūkulu hale a me ka waiwai o kēia ʻike kūpuna. E noiʻi ʻana nā haumāna e pili ʻana nā ʻano hale like ʻole o ka wā kahiko a me kēia wā.
Preparation
Ka Hoʻomākaukau
E hoʻomākaukau i ka i nā haumāna
- E hoʻopihapiha nā haumāna i ke kiʻi kuhi pōʻai a pane i ka nīnau, “He aha lā he kūkulu?”.
- Hoʻolauna i Ka Pāka Aupuni Ma Ka Moku O Kīpahulu
Nā Mea E Pono Ai
1. Pepa
2. Penikala
3. Hāmeʻa
4. Nā lāʻau ʻai
5. Kaula
Materials
Download Ha'awina no Kīpahulu - Full Lesson Plan
Download He aha lā he kūkulu - Activity for Lesson Plan
Download Hō'ike Hale - Activity for Lesson Plan
Lesson Hook/Preview
Ka Manaʻo Pōkole
E hōʻike aku ke kumu i ka manaʻo o ka ʻōlelo noʻeau ma o ke kūkulu ʻana i kekahi hale me ʻelua ʻano kahua. ʻO ka hale mua he hale me ke kahua one a me nā lāʻau ʻōhikihiki niho. E ʻike ʻana nā haumāna ʻaʻole hiki ke kūkulu i kekahi hale me ke one ʻoiai ʻaʻole paʻa ke kahua. ʻO ka hale ʻelua e kūkulu ai, he hale me nā ʻiliʻili a me nā lāʻau ʻōhikihiki niho. E ʻike ʻana nā haumāna i ka hale e kū ʻana ʻoiai paʻa ke kahua.
Procedure
Kaʻina Hana
-
E hoʻolauna i nā huaʻōlelo kūikawā.
-
E noiʻi e pili ana nā ʻano hale like ʻole.
-
E noiʻi e pili ana ka Hale Hālāwai ma Kīpahulu, Maui.
-
E noiʻi e pili ana nā kanaka loea i ka hana kūkulu hale.
-
E hōʻike i nā haumana i nā meakanu e pono ai no ke kūkulu hale.
-
E hōʻike i nā haumana i nā mahele o ka hale.
Vocabulary
Nā Huaʻōlelo Kūikawā
- Hale
- Kūkulu
- Nākiʻi
- Lāʻau
- Lau
- Pou Hana
- Pou Kihi
- Pouomanu
- Kuaʻiole
- Kauhuhu
- Ilio
- Oʻa
- Holo
- Lohelau Kua
- Poukaha
- Lohelau
- Pou Kihi
- Pou Kukuna
- Kahua
- Pili
- Loulu
- Hau
Enrichment Activities
E noiʻi e pili ana ka hale i kūkulu ʻia ma ka Heiau O Maunawila.
Additional Resources
Nā Kākoʻo A Me Nā Kumuwaiwai